Đau bụng cấp và các nguyên nhân thường gặp

Đau bụng cấp là 1 tình trạng rất hay gặp, nguyên nhân vô cùng đa dạng. Điều khó khăn nhất là cơn đau bụng này có chỉ định ngoại khoa hay không với các cơn đau bụng khác. Đôi khi cơn đau bụng ngoại khoa có biểu hiện rất kín đáo. Ngoài các thăm dò chức năng hỗ trợ chẩn đoán, theo dõi sát các cơn đau chưa loại trừ nguyên nhân ngoại khoa giúp chúng ta tránh được những sai sót không đáng có.

Cách khai thác, nhận biết cơn đau bụng cấp

Tính chất cơn đau

• Cơn đau co thắt: từng cơn, giữa các cơn có thể hết hoặc âm ỉ. Ví dụ: Đau quặn gan, co thắt ruột, tắc ruột, …
• Cơn đau kích thích thành bụng: liên tục, âm ỉ, không dứt, thường có phản ứng. Ví dụ: Viêm phúc mạc ruột thừa, chảy máu trong ổ bụng, thủng tạng rỗng, …
• Cơ đau lan: Liên quan tới tư thế, nhịp thở. Ví dụ: Viêm phổi, áp se cơ thắt lựng chậu, tràn mủ màng phổi, ..

Vị trí cơn đau có thể cho ta biết nguyên nhân từ bộ phận nào

• Đau thượng vị (bụng trên, giữa): Viêm dạ dày, viêm tụy, nhồi máu cơ tim, giun chui ông mật, ..
• Đau hạ vị: Viêm bàng quang, sỏi bàng quang, chửa ngoài tử cung, viêm tử cung phần phụ, ..
• Đau quanh rốn: Viêm dạ dày, ..
• Đau hạ sườn phải: Áp se gan, giun chui ống mật, viêm túi mật cấp, …
• Đau hố chậu phải: Viêm ruột thừa, viêm manh tràng, sỏi liệu quản, ..
• Đau hố chậu trái: Sỏi nội quản, viêm túi thừa, ..
• Đau 2 bên mạng sườn: Sỏi liệu quản

Các nguyên nhân thường gặp

Bạn có thể dựa vào các vị trí đau đã nêu trên để chẩn đoán tại nhà cho mình và người thân, kịp thời sơ cứu để đưa tới bệnh viện. Sau đây là một vài nguyên nhân thường gặp.

Viêm ruột thừa

Thường băt đầu với chán ăn, buồn nôn, đau mơ hồ vùng quanh rốn. Trong 6 – 8 giờ, đau di chuyển đến vùng 1/4 dưới phải và xuất hiện triệu chứng viêm phúc mạc (Phúc mạc là một màng mỏng bao phủ bên trong cơ thể và bảo vệ các cơ quan trong ổ bụng ). Sốt nhẹ 38 độ.

Viêm tụy cấp

Đau thượng vị dữ dội sau ăn, đau tăng nhanh, lan sau lưng. Sốt, chán ăn, buồn nôn và nôn. Sau nôn không giảm đau, sốt nhẹ, …

Viêm túi mật cấp

Sẽ đau ở khoảng 1//4 trên phải hoặc thượng vị, lan ra sau lên vai phải. Thường kéo dài > 6 giờ. Buồn nôn, nôn, sốt nhẹ, …

Tắc ruột

Có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Ở người lớn đa số do dính ruột sau mổ, thoắt vị nghẹt, đau vùng quanh rốn, khởi phát thình lình, đau quặn cơn, kèm buồn nôn và nôn. Sau nôn thì các triệu trứng trên giảm đi.

Thủng ổ loét dạ dày (tá tràng)

Khởi phát đau dữ dôi ở thượng vị, sau đó nhanh chóng lan ra khắp bụng, thở nhanh, bụng cứng như gỗ.

Chửa ngoài tử cung vỡ

Khởi phát đột ngột, đau khu trú ở vùng chậu, không lan